نقش استرس شغلی و سلامت معنوی در پیش‌بینی کیفیت زندگی پرستاران شهر قاین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناسی‌ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قاینات، ایران

3 کارشناسی روانشناسی عمومی دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران

10.30473/jpsy.2025.74246.1089

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش استرس شغلی و سلامت معنوی در پیش‌بینی کیفیت زندگی پرستاران شهر قاین انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه پرستاران شهر قاین بودند که از بین آنها 150 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس و غیرتصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌های استرس شغلی موسسه سلامت و ایمنی انگلستان (HSE) (1990)، سلامت معنوی پالوتزین و الیسون (1982)، کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL) - فرم کوتاه (1991) جمع‌آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل رگرسیون با کمک نرم‌افزار Spss23 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که استرس شغلی و سلامت معنوی قادر به پیش‌بینی کیفیت زندگی بوده‌اند و در مجموع بیش از 53 درصد از کیفیت زندگی آزمودنی‌ها را پیش‌بینی می‌کنند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که استرس شغلی و سلامت معنوی نقش معناداری در پیش‌بینی کیفیت زندگی دارند و لزوم توجه به این عوامل برای افزایش کیفیت زندگی در پرستاران ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


آزادمرزآبادی، اسفندیار و غلامی فشارکی، محمد (1389). بررسی اعتبار و روایی استرس شغلی HSE. مجله علوم رفتاری، 4(4)، 291-297.
آقاخانی، نادر؛ ترابی، مهدی؛ حضرتی، افشین؛ علی‌نژاد، وحید؛ اسم حسینی، غلامرضا و نیکونژاد، علیرضا (1395). ارتباط بین سلامت معنوی و افسردگی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. مجله مطالعات علوم پزشکی، 27(8)، 242-249.
اله‌بخشیان، مریم؛ جعفرپورعلوی، مهشید؛ پرویزی، سرور و حقانی، حمید (1389). ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق) 12(3)، 29-33.
امیری برمکوهی، علی (1388). آموزش مهارت‌های زندگی برای کاهش افسردگی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی، روان‌شناساسان ایرانی، 5(2)، 297-306.
باباپور جلیل، زینالی شیرین، عظیمی فاطمه، چاووشی سید هادی (۱۳۹۸). اثر بخشی درمان شناختی رفتاری بر کیفیت زندگی، اضطراب و خستگی روانی پرستاران بخش سرطان: یک مطالعه کارآزمایی بالینی. آموزش پرستاری، ۸(۴)، 26-32.
توان، حامد؛ تقی‌زاده، حمید؛ سایه میری، کوروش؛ یاری، یحیی؛ خلف‌زاده، امین؛ فتحی‌زاده، حسین؛ سرابی، اکبر و پورعبدالله، حسن (1394). بررسی مقایسه‌ای سلامت معنوی دانشجویان پرستاری. نشریه اسلام و سلامت، 2(1)، 26-30.
جوادی، سیدوحید؛ غنی‌فر، محمدحسن و اسماعیلی درمیان، مهین (1400). بررسی نقش سلامت معنوی در پیش‌بینی آسیب‌پذیری روانی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند. دین و سلامت، 9(1)، 46-52.
جودکی، زینب؛ محمدزاده، شهلا و صالحی، شیوا (1398). ارتباط بین رضایت شغلی و کیفیت زندگی پرستاران بیمارستان های آموزشی خرم آباد، سال 1398. نشریه آموزش پرستاری، 8(5)، 25-32.
چاوشیان، سیده آذر؛ معینی، بابک؛ بشریان، سعید و فردمال، جواد (۱۳۹۴). نقش سلامت معنوی و حمایت اجتماعی در پیش‌بینی کیفیت زندگی پرستاران، مجله آموزش و سلامت جامعه، 2(1)، 19-28.
خجسته، سعید (1397). رابطه اعتیاد به اینترنت با سلامت روان و سلامت معنوی دانش‌آموزان متوسطه. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 61(1)، 58-68.
دلاور، علی (1385). روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات پیام نور.
دهشیری، غلامرضا؛ سهرابی، فرامرز؛ جعفری، عیسی و نجفی، محمود (1387). بررسی خصوصیات روان‌سنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان. فصلنامه علمی مطالعات روان‌شناختی، 4(3)، 129-144.
رحیمی، ندا؛ اسداللهی، زهرا و افشاری‌پور، علیرضا (1395). بررسی ارتباط سلامت معنوی و میزان اضطراب در دانشجویان پرستاری و مامایی. دین و سلامت، 4(2)، 56-64.
رفیعی، سیما؛ کیائی، محمدزکریا؛ صادقی، پژمان و رحمتی، زهرا (1398). نقش سلامت معنوی بر استرس شغلی پرستاران یک مطالعه مقطعی در بیمارستان آموزشی شهر قزوین. فصلنامه بیمارستان، 18(1)، 33-41.
رمضانی، محیا؛ قربانی نژاد، مریم؛ برجی خان قشلاقی، بهاره؛ نعیم‌آبادی، زهرا (1401). بررسی نقش سبک های دلبستگی، نشخوار فکری و انسجام روانی در پیش‌بینی نگرش صمیمانه کیفیت زندگی پرستاران. فصلنامه مدیریت پرستاری، 11(4)، 69-80.
سلطانی، مریم؛ فرهادی، هادی؛ منشئی، غلامرضا و مهداد، علی (1402). اثربخشی درمان مواجهه با واقعیت مجازی و مقایسه اثربخشی آن با کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر استرس شغلی و مؤلفه‌های آن در کارکنان دارای استرس شغلی. طب کار، 15(3)، 53-66.
صالحی‌نیا، رضا؛ نصیری فرمی، ابراهیم؛ بنادرخشان، همایون و پورمحمد، رضا (1401). بررسی استرس شغلی و عوامل مرتبط با آن در پرسنل اناق عمل در شرایط کووید-19 در بیمارستان‌های استان گیلان در سال 1400. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 21(3)، 398-407.
صداقتی، فضه؛ عباسی، ملیحه و کلبادی‌نژاد نادیا (1403). ارتباط سلامت معنوی و مقابله مذهبی با استرس شغلی پرستاران شاغل در بیمارستان شهدای شهر بندرگز در سال ۱۴۰۲. مجله پرستاری و مامایی، 22(2)، 161-169.
صف‌آرا، مریم؛ صفادوست، طوبی؛ موسوی‌نژاد، سیدمحمود و غلام‌نژاد، حانیه (1401). رابطه سلامت معنوی با انسجام روانی در سالمندان: نقش میانجی سرسختی روان‌شناختی. روان‌شناسی پیری، 8(4)، 375-387.  Doi: 10.22126/jap.2022.8160 .1644
عباسی اسفجیر، علی اصغر و امیری موسوی، سیده سمیه (1397). رابطه‌ی استرس شغلی با کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی در بین پزشکان زن شهرستان آمل. زن و جامعه، 9(3)، 271-288.
عباسی، محمود؛ عزیزی، فریدون؛ شمسی کوشکی، احسان؛ ناصری‌راد، محسن و اکبری دلاکه، مریم (1391). تعریف مفهومی و عملیاتی سازی سلامت معنوی؛ یک مطالعه روش شناختی. نشریه اخلاق پزشکی، 6(20)، 11-44.
عصاروردی، عبدالقادر؛ گل افشانی، اصغر و اکابری، آرش (1390). ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در پرستاران. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 3(4)، 79-86.
عماد و کریمی افشار (۱۴۰۲). با هدف بررسی رابطه بین استرس شغلی و کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی ماماهای شهرستان سیرجان. فصلنامه ایده‌های نوین روان‌شناسی، 17(21)، 7.
فیضی، آوات (1390). بررسی ارتباط استرس و ابعاد مختلف سبک زندگی با کیفیت زندگی در افراد 19 سال و بالاتر اصفهان و حومه, کاربرد مدل رگرسیون کلاس پنهان با متغیرهای پیش‌بین پنهان. تحقیقات نظام سلامت، 7(6)، 1188-1202.
کوچک، مهران؛ محمدی، رضا و میری، میرمحمد (1401). ارتباط استرس شغلی با کیفیت زندگی در پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه در بیمارستان‌های منتخب نیروی دریایی. مجله طب دریا، 4(4)، 223-230.
لیالی، عیسی؛ قاجار، مریم؛ عابدینی، احسان؛ عمادیان، سیدعلیا؛ جولایی، منیژه (۱۳۹۸). نقش استرس‌های شغلی در کیفیت زندگی پرستاران. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۲۹(۱۸۰)، ۱۲۹-۱۳۳.
مرتضوی، فاطمه سادات؛ شتی، محسن؛ مرتضوی، سیده صالحه؛ شیرزاد، فاطمه؛ مقدم، منیژه؛ عجم زیبد، حسین (1403). بررسی وضعیت و ابعاد سلامت معنوی در سالمندان ایرانی: مطالعه تلفنی مبتنی بر جمعی. سالمند: مجله سالمندی ایران، 19(1)، 143-130. DOI: 10.32598/sija.2023.1874.2
نجات، سحرناز؛ منتظری، علی؛ هلاکویی نایینی، کورش؛ محمد، کاظم و مجدزاده، سیدرضا (1385). استاندارد سازی پرسش‌نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF):  ترجمه و روان‌سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4(4)، 1-12.
نصیری زرین قبائی، داود؛ طالب پور امیری، فرشته؛ حسینی ولشکلایی، سید محمدرضا و رجب زاده، رضوان (1395). کیفیت زندگی و ارتباط آن با استرس شغلی در پرستاران شاغل در بیمارستان‌های شهر ساری در سال ۱۳۹۴. آموزش پرستاری، ۵(۲)، 40-48.
نصیری، حبیب‌اله (1385). بررسی روایی و پایایی مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و تهیه نسخه ایرانی آن. سومین سمینار بهداشت روانی دانشجویان. تهران: دانشگاه علم و صنعت.
نیازی، محسن؛ قبایی آرانی، محدثه و عسگری کویری، اسماء (1395). بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر کیفیت زندگی (با تأکید بر سبک زندگی و فرهنگ شهروندی) مطالعه موردی: شهروندان شهرهای آران و بیدگل و کاشان. فصلنامامه جامعه‌شناسی سبک زندگی، 2(6)، 201-232.
یوسفی افراشته، مجید و مرادی، معصومه (1401). سلامت معنوی و حمایت اجتماعی با کیفیت زندگی در سالمندان روستایی: نقش میانجی تاب آوری و امید. روان‌شناسی پیری، 8(3)، 251-266.
 
 
Bayal, H.Y., Yildiz, M. (2021). Determining of health literacy level in elderly: An example of Eastern Turkey. Middle Black Sea Journal of Health Science,7(1),7-14
Chen, S-Y., Yan, S-R., Zhao, W-W., Gao, Y., Zong, W., Bian, C., et al. (2022). The mediating and moderating role of psychological resilience between occupational stress and mental health of psychiatric nurses: a multicenter cross-sectional study. BMC psychiatry, 22(1), 823
Hussain, I., Suleman, Q., & Jumani, N. B. (2018). Occupational stress among secondary school heads: A gender based comparative study. Journal of Education and Educational Development, 5(2), 240–258.
Kerr, M., Laschinger, H., Severin, C., Almost, J., Thomson, D., Pallas, L.B., LeClair, S. (2002). Monitoring the health of nurses in Canada. Canadian Health Services Research Foundation Web.
Kızılkaya, S. (2024). The mediating role of job burnout in the effect of conflict management on work stress in nurses. Curr Psychol, 43, 20275–20285. https://doi.org/10.1007/s12144-024-05776-1
Paloutzian, R. F., & Ellison, C. W. (1982). Loneliness, spiritual well-being and the quality of life. Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy, 224-237.
Picco, L., Yuan, Q., Vaingankar, JA., Chang, S., Abdin, E., Chua, HC., Chong, SA., Subramaniam, M. (2017). Positive mental health among health professionals working at a psychiatric hospital. PLoS One, 12(6), 1-16.
Reynolds, N., Mrug, S., Hensler, M., Guion, K., MadanSwain, A. (2014). Spiritual coping and adjustment in adolescents with chronic illness: A 2-year prospective study. Journal of Pediatric Psychology, 39(5), 542- 551.
Spivey, C. A., Stallworth, S., Olivier, E., & Chisholm-Burns, M. A. (2020). Examination of the relationship between health-related quality of life and academic performance among student pharmacists. Currents in Phatmacy Teaching and Learning. 12(11), 1304-1310. DOI: 10.1016/j.cptl.2020.04.032
Unterrainer, H-F., Lewis, A.J., Fink, A. (2014). Religious/spiritual well-being, personality and mental health: A review of results and conceptual issues. Journal of religion and health, 53, 382-92
Vitorino, L.M., Lucchetti, G., Leão, F.C., Vallada, H., Peres, M.F. (2018). The association between spirituality and religiousness and mental health. Scientific Reports. 8(1), 17233.
World Health Organization. (2016). Reducing Risk, Promoting Healthy Life. Geneva: World Health Organization. https://www.who.int/docs/default-source/gho-documents/world-health-statistic-reports/