بررسی نقش واسطه‌گری معنویت محیط کاری در رابطه بین سرمایه روان‌شناختی و خستگی شغلی زنان سرپرست خانوار شهرستان مرودشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون

10.30473/jpsy.2023.67152.1029

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه‌گری معنویت محیط کاری در رابطه بین سرمایه روان‌شناختی و خستگی کاری به روش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه زنان سرپرست خانوار شهرستان مرودشت است که با توجه به اطلاعات دریافتی از سازمان بهزیستی این شهرستان 120 نفر بودند از این جامعه به روش نمونه‌گیری تصادفی و بر اساس جدول جسی و مورگان تعداد 100 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه سرمایه روان‌شناختی لوتانز، پرسش‌نامه معنویت کاری میلیمن و همکاران (2000) و پرسش‌نامه خستگی شغلی وادانوویچ و کاس (1998) بود که روایی آنها با استفاده از روایی صوری به تأیید رسید و پایایی آنها بر اساس ضریب آلفا به ترتیب برابر با 79/0، 85/0 و 88/0 و قابل قبول بود. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و از روش‌های آمار استنباطی مانند ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج رگرسیون چند متغیره (سلسله مراتبی) نشان داد که معنویت در محیط کار نقش واسطه‌ای معنی‌داری در رابطه بین سرمایه روان‌شناختی و خستگی شغلی ایفا می‌کند. همچنین نتایج پژوهش حاکی از آن است که رابطۀ معنی‌دار و مثبتی بین سرمایه روان‌شناختی و معنویت در محیط کار وجود دارد و همچنین رابطه معنی‌دار و منفی بین سرمایه روان‌شناختی و خستگی شغلی و معنویت در محیط کار و خستگی شغلی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


ابواقاسمی، عباس، و نجاریان، بهمن (1388). اضطراب امتحان: علل، سنجش و درمان.
اولیوریا ،آرلوند (1386). جایگاه معنویت در نظریه سازمان، مترجم: جعفر دوست، محمد، نشریه مدیریت، سال هجدهم، شماره 120-119، صص 72-68.
حدادیان، علیرضا؛ محمدزاده، زهره (1393). بررسی اثر تعارض کار- خانواده بر فرسودگی شغلی با اثر واسط سرمایه روان‌شناختی در بین کارکنان بانک‌های دولتی شهرستان گناباد، پژوهش نامه مدیریت تحول، 6(12)، 34-74
خنیفر، حسین (1388)، معنویت در سازمان‌های هزاره سوم، انتشارات: ارسباران.
رستگار، عباسعلی و عابدی جعفری، حسن (1386). ظهور معنویت در سازمان‌ها: مفاهیم، پیش فرض‌ها و مدل مفهومی، فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال دوم، شماره 5، صص121-99.
رستگار، عباسعلی (1384). ارائه و تبیین مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت: مطالعه موردی دانشگاه تهران، پایان‌نامه دکتری، تهران، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
ضیایی، محمد صادق، نرگسیان، عباس و آیباغی اصفهانی، سعید (1387). نقش رهبری معنوی در توانمندسازی کارکنان دانشگاه تهران، نشریه مدیریت دولتی، دوره 1، شماره 1، صص86-67.
عابدی جعفری حسن، رستگار عباسعلی (1386). ظهور معنویت در سازمان‌ها: مفاهیم، تعاریف، پیش فرض‌ها و مدل مفهومی، فصلنامه علوم مدیریت ایران. بهار 1386، دوره 2، شماره 5، از صفحه 99 تا صفحه 121.
فروهر، محمد؛ هویدا، رضا و جمشیدیان عبدالرسول (1390). تبیین رابطه سرمایه روان‌شناختی و کارآفرینی سازمانی اعضای هیئت علمی دانشگاه. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی سال دوم، شماره8، زمستان 1390.
فرهنگی، علی اکبر، فتاحی، مهدی و واثق، بهاره (1385). معنویت در محیط کار و نقش آن در بهبود رفتار شهروندی سازمانی، نشریه فرهنگ مدیریت، سال چهارم، شماره 13، صص36-5.
فونتانا، دیوید (1385). روان‌شناسی دین و معنویت مترجم: ساوار، نشر ادیان.
قربانی، نیما (1383). معنویت: روی‌آوردی تجربه‌ای، گوهرشناختی و مدرن به دین یا یک سازه روان‌شناختی، نشریه مقالات و بررسی‌ها، شماره 76، صص 98-69.
 
 
 
Abbas, M., Raja, U., Darr, W., Bouckenooghe, D. (2014). Combined effects of perceived politics and psychological capital on job satisfaction, turnover intentions, and performance. J. Manage. 40 (7), 1813–1830.
Arménio Rego, Miguel Pina e Cunha. (2008). Workplace spirituality and organizational commitment: an empirical study, Journal of Organizational Change Management, Vol. 21 Iss: 1, pp. 53 – 75.
Ashar, H. and lane-maher, M. (2004). “success and spirituality in the new business paradigm”, journal of management inquiry, vol. 13, no. 3, pp. 249-260.
Avey, J. B. )2009(. Psychological capital: a positive resource for combating employee stress and turnover. Hum. Res. Manage. 48 (5), 677–693.
Avey, J. B., Luthans, F., Youssef, C. M. (2010). The additive value of positive psychological capital in predicting work attitudes and behaviors. Journal of Management, 36, 430-452.
Cacioppe, R. (2000). “creating spirit at work: re-visioning organization development and leadership-part 1” the leadership and organization development journal, vol. 21, no. 1, pp. 48-55.
Cavanagh, G. F. (1999). “spirituality for managers : context and critique ”, journal of organizational change management, vol. 12, no. 3, pp. 186-199.
Dein, S. (2005). “spirituality , psychiatry and participation: a cultural analysis”, journal of transcultural psychiatry, vol. 42, no. 4, pp. 526-544.
Emmanuel Majekodunmi Ajala. (2013). The Impact of Workplace Spirituality and Employees’ Wellbeing at the Industrial Sector: the Nigerian Experience. The African Symposium: An online journal of the African Educational Research Network.
Fisher C(1993). Boredom at work: A neglected concept. Human Relation. 1993; 46:395-417.
Gotsis, G. and kortezi, Z. (2008). “philosophical foundations of workplace spirituality : a critical approach”, journal of business ethics, pp. 575-600.
Grant, D., oneil, K. and stephens, L. (2002). ”spirituality in the workplace : new empirical directions in the study of sacred”, journal of sociology of religion, pp. 265-283.
Hax, A. C., & Machines, N. S. (1999). Atlanta: International Business Machines, Inc. International City Management Association (ed. )
Heaton, D. P. , Schmidt, J and travis, F. (2004). “constructs , methods and measured for researching spirituality in organizations”, journal of organizational change management, vol. 17, no. 1, pp. 62-82.
Heaton, D. P., Schmidt, J and travis, F. (2004). “constructs , methods and measured for researching spirituality in organizations”, journal of organizational change management, vol. 17, no. 1, pp. 62-82.
kakabadse, A. K, Collins, O. and. (2002). “perils of religion: need for spirituality in the public sphere”, public administration and development, vol. 26, pp. 109-121.
Kale, S, H. and shrivastava, s. (2003). “the enneagram system for enhancing workplace spirituality”, journal of management development, vol. 22, no. 4, pp. 308-328.
Karakas, F. (2008). “reflecting on zero and zero – centered spirituality in organization”, competitiveness review: an international business journal, vol. 18, no. 4, pp. 367-377.
Karatepe, O. M., Karadas, G. (2014). The effect of psychological capital on conflicts in the work-family interface, turnover and absence intentions. Int. J. Hospitality Manage. 43 (October), 132–143.
King, J. E. and growther , A. R. (2004). “the measurement of religiosity and spirituality: examples and issues from psychology”, journal of organizational change management, vol. 17, no. 1, pp. 103-114.
King, M. (2007). “the measurement of religiosity and spirituality: examples and issues from psychology”, journal of organizational change management, vol. 17, no. 1, pp. 103-114.
King, S. and nicol, D. M. (2002). “organizational enhancement through recognition of individual spirituality reflections of jaqus and jung”, journal of organizational change management, vol. 12, no. 3, pp. 234-242.
Kinjerski, V. and skrypnek, B. J. (2006). “creating organizational conditions that foster employee spirit at work”, journal of leadership and organization, vol. 27, no. 4, pp. 280-295.
Konz, G, N. P. and ryan, F, X. (1999). “maintaining an organizational spirituality : no easy task” journal of organizational management, vol. 12, no. 3, pp. 200-210.
Larson, M., Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes. J. Leadersh. Organ. Stud. 13 (2), 75–92.
Luis Daniel jose. (2010). ”the effect of workplace spirituality on team effectiveness ”, journal of management development, available at www.Emeraldinsight.com, pp 443-452.
Luthans, F. Luthans, B. (2004). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, UK: Oxford University Press.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.
Luthans, F., Luthans, K., & Luthans, B. (2004). Positive psychological capital: Going beyond human and social capital. Business Horizons, 47(1): 45-50.
Luthans, F., Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. J. Manage. 33 (3), 321–349.
Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, UK: Oxford University Press.
Marques, F. J. and dhiman, S. (2008). “on teaching and learning spirituality in the workplace at the MBA level“, journal of global business issues, vol2, pp. 95-111.
Marques, Rego, A., C., Leal, S., Sousa, F., Cunha, M. P. (2005). Psychological capital and performance of Portuguese civil servants: exploring neutralizers in the context of an appraisal system, The International Journal of Human Resource Management, 21, 9, 1531-1552.
Mccuddy, A. K. an pirie, w. l. (2007). “spirituality, stewardship and financial decision making toward a theory of interpersonal stewardship”, managerial finance, vol. 33, no. 12, pp. 957-969.
Mitroff, l, I. (2003). “Do not promote religion under the guise of spirituality ”, journal of organization, vol. 10, no. 2, pp. 376-382.
Moore, t, . m. and casper, W. J. (2006). “an examination of proxy measures of workplace spirituality : a profile model of multidimensional constructs”, journal of leadership and organizational studies, vol. 12, no. 4, pp. 109-118.
Norman, S. M., Avey, J. B., Nimnicht, J. L., Pigeon, N. G. (2010). The interactive effects of psychological capital and organizational identity on employee organizational citizenship and deviance behaviors. J. Leadersh. Organ. Stud. 17 (4), 380–391.
Peterson, C., Seligman, M. (2004). Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification. Oxford University Press, New York, NY.
Pio Edwina. (2010). ”spirituality and ethnic entrepreneurship in Sweden ”, aut university, auck land , new Zealand, available online at www.Emeraldinsight.com, vol. 29 No. 1, 2010, pp 114 – ۱۱۶.
Rego, A & Cunha, M. P. (2008). Perception of Authentizotic climates and Employee Happiness: Pathways to Individual Performance? Journal of Business Research, 61, 739-752.
Rego, A., S., Sousa, F., Cunha, M. P. (2012). Psychological capital and performance of Portuguese civil servants: exploring neutralizers in the context of an appraisal system, The International Journal of Human Resource Management, 21, 9, 1531-1552.
Robinz, R, Waters, N, Sacqpeh, L & Millit, K. (1998). Psychological capital and performance of Portuguese civil servants: exploring neutralizers in the context of an appraisal system, The International Journal of Human Resource Management, 21, 9, 1531-1552.
Sheep, M. A. (2006). “nurturing the whole person: the ethics of workplace spirituality in a society of organization”, journal of business ethics, pp. 357-375.
Sweetman, D., & Luthans, F. (2010). The power of positive psychology: Psychological capital and work engagement. In A.B. Bakker & M.P. Leiter (Eds.), Work engagement: A handbook of essential theory and research (pp. 54-68). New York: Psychology Press
Tischler, L., biberman, J. and Mckeuge, R. (2002). “linking emotional intelligence and workplace performance definitions, models and ideas for research”, journal of managerial psychology, vol. 17, no. 3, pp. 203-218.
Wang, H., Sui, Y., Luthans, F., Wang, D., Wu, Y. (2012). Impact of authentic leadership on performance: role of followers’ positive psychological capital and relational processes. J. Organ. Behav. 35 (1), 5–21.
Wiersma, R. L. (2002). “ the influence of spiritual meaning making on career behavior”, journal of management development, vol21, no. 7, pp. 497-520.
Wright, T. A. (2004). The role of character in ethical leadership research, the leadership quarterly, No. 22, Vol. 5, pp: 975-978.